Στην μεταμοντέρνα κοινωνία, προβάλλεται ως ιδεατό και γοητευτικό το τέλειο, το άφθαρτο, το απόλυτα υγιές. Δημιουργούνται τρόποι, πρότυπα ως προς την προσέγγιση αυτού κι ένα συγκεκριμένο γλωσσολογικό περιεχόμενο που εκφράζει ακριβώς αυτή την τέλεια εικόνα. Σκοπός να ζούμε ως “ταυτοποιημένοι υγιείς”. Βάρος ασήκωτο.
Στον αντίποδα, στη συστημική θεώρηση υπάρχει η έννοια “ταυτοποιημένος ασθενής”. Πρόκειται για έναν ρόλο που δίνεται άτυπα σε ένα μέλος της οικογένειας που εκφράζει με τη μορφή παθολογίας το σκοτάδι της οικογένειας. Τελικά ταυτίζεται και ορίζεται από αυτό. Το σύστημα δυσλειτουργεί, αλλά παρουσιάζεται ως ατομική παθολογία. Επίσης βάρος ασήκωτο.
Δεν είναι κακό να κυνηγάμε την ομορφιά. Αντιθέτως, είναι το ζητούμενο. Αυτό που, ωστόσο, αναιρείται στο μεταμοντέρνο σχετίζεσθαι είναι η ανυπαρξία των όρων, των προσωπικών κριτηρίων που συμφέρουν σε βάθος χρόνου, όπως υποστηρίζει ο παιδοψυχίατρος Δ. Καραγιάννης. Δημιουργείται δηλαδή μια άμορφη μάζα με σκοπό την μαζική “ομορφιά”. Εκεί όμως κάθε ετερότητα βιώνεται απειλητικά, γιατί μοιάζει να κρύβει κάτι άσχημο, δηλαδή κάτι χωρίς μορφή. Φαίνεται τελικά να υφίσταται το άσχημο και να είναι ό,τι δεν περιέχει προσωπικούς όρους ύπαρξης.
Στην πραγματικότητα, η ίδια η φύση δεν περιέχει τίποτε το άσχημο, δηλαδή χωρίς σχήμα. Όλα είναι πλασμένα με μια συγκεκριμένη μορφή κι έχουν έναν ορισμένο σκοπό. Για παράδειγμα, όλοι θαυμάζουμε έναν ψηλό πλάτανο, όσο ετών κι αν είναι. Έχει ομορφιά, προσομοιάζει με το αγέρωχο που είναι δελεαστικό. Ξεχωριστός και λειτουργικός όρος του πλατάνου είναι να ζει σε βαθύ και υδροφόρο έδαφος. Έτσι αναδεικνύει την ομορφιά του. Έτσι μπορεί να συζεί .
Μέρος της αλήθειας βρίσκεται στη μέση αυτών. Κανείς δεν αποτελείται μόνο από σκοτάδι. Κανείς δεν φέρει μόνο υγεία, αν δεν αντικρύσει πρώτα το σκοτάδι, αν δεν αντικρύσει εκείνα τα στοιχεία που λειτουργούν υπονομευτικά για την υγεία. Αν για παράδειγμα κάποιος ονομάζει τον εαυτό του άχρηστο ως προς τον γονεϊκό του ρόλο τι συμβαίνει; Μοιάζει να ταυτοποιείται με το σκοτάδι. Ακόμα χειρότερα, με το τίποτα. Καταδικάζει τον εαυτό με τον χαρακτηρισμό αυτό, εμποδίζοντας πρωτίστως να αναγνωρίσει τι τον κάνει μη λειτουργικό και δευτερευόντως να μπορέσει να αναζητήσει τα κριτήρια με προσωπική ευθύνη που θα τον κάνουν όχι τέλειο, αλλά λειτουργικό. Σαν να είναι αρκετό να ονομαστεί άχρηστος. Όμως, παγιδεύεται στην ανεπάρκεια και στις ενοχές. Τι κίνδυνος ελλοχεύει σε αυτό; Την επόμενη στιγμή να κάνει μια “τέλεια” πράξη, αλλά να πέσει σε έναν τοίχο. Τότε μπορεί να γίνει ο άλλος “άχρηστος”;
Η ομορφιά υπάρχει. Μένει να την αναζητήσουμε δημιουργώντας προσωπικά κριτήρια που θα μένουν στον χρόνο. Που δεν θα είναι απειλητικά ως προς τον άλλο, αλλά που θα έχουν πρώτα από όλα προσωπική χρησιμότητα. Τότε ο άλλος θα είναι πηγή έμπνευσης κι εμπλουτισμού κι όχι κίνδυνος. Αλλιώς όλα θα μοιάζουν άχρηστα, άμορφα. Δεν θα οδηγούν ούτε καν στο αυθεντικό σκοτάδι.
Πώς θα αναδείξει αυτός ο άνθρωπος την ομορφιάς του; Ποιο είναι το υδροφόρο έδαφός του; Που δηλαδή είναι κοντά στον πραγματικό εαυτό, πού αναπτύσσεται;
Μένει να το αναζητήσει με θάρρος, όσο ενός πλατάνου.
